-Osmanlı yönetimi Çukurova’da yüzyıllar süren çatışmalara son vermek amacıyla 1865 yılında Fırka-i Islahiye adındaki reform ordusunu Adana’ya gönderdi.
-Halk üzerinde baskı düzeni kuran ve devlete başkaldıran derebeyler sürgüne gönderildi.
-Adana Valiliği bünyesinde şehirde imar çalışmaları başlatıldı ve Belediye hizmetleri canlandı.
1861-64 yılları ABD’de iç savaşın yaşandığı, Avrupa’da tekstil ekonomisinin ham madde kaynağı olan pamuk ihtiyacını karşılayamaz olduğu bir zaman dilimidir. Batımlı ülkeler için özellikle İngiltere ve Fransa açısından Doğu Akdeniz’de Kilikya (Adana) Mısır gibi toprakları verimli bir bölgedir. Osmanlı’nın toplumsal sorulara çözüm bumlamadığı Adana bölgesine yapılacak bir dış müdahale sonrası burada Ermenilere yarı bağımsızlık verilmesi halinde önemli stratejik gelişmeler olabilirdi. 1850’li yıllarda İngiltere’nin İstanbul elçilik tercümanı Pizzani’nin Kozanoğlu’nun yaşadığı bölgeye askeri müdahale yapma isteği Babıali tarafından “Yabancı eli girer” düşüncesiyle red edildi (6).
1864 ve ertesi 1865 yıllarında Padişah Abdülaziz’e bağlı Meclisi Hassa’da Adana başta olmak üzere Güney Anadolu’da geniş kapsamlı reform yapılması düşüncesi ele alındı. Yabancıların kışkırtması sonucu giderek kontrolden çıkma tehlikesi ortaya çıkan Ermeni sorununa da çözüm bulmak gerekiyordu. Ve sonuçta Çukurova’da yeni düzeni kuracak “Fırka-i Islahiye” ordusunun kurulmasına karar verildi. Fırka-i Islahiye göçebelikten yerleşik hayata geçmeyi sağlayacak “Reform Ordusu” anlamına da geliyordu. Fırka-i Islahiye’nin askeri kumandanlığına Derviş Paşa, sivil yönetim amirliğine de Ahmet Cevdet paşa getirildi. Seçkin askerlerden oluşan Fırka-i Islahiye 1865 yılı İlkbahar mevsiminde İskenderun limanına geldi. Öncelikli olarak Devlet otoritesini tanımayan derebeylere çağrı yapıldı: “Devlete bağlılık göstermeleri” istendi. Fırka-i Islahiye öncelikle Gavurdağları yöresinde askeri harekatlarda bulundu. Ulaşlı aşiret beyleri ile anlaşma yapılarak dağlara sığınmış halk yeniden ovaya indirildi. Osmaniye kazası kuruldu. Benzer şekilde Kars-ı Zülkadriyye adıyla belgelere yazılan Kadirli yöresinde dağlarda mağaralarda yaşayanlar ovaya indirildi. Kadirli ilçesi ve ova köyleri kuruldu. Kozanoğulları ile temas sağlandı. Kozanoğlu Ahmet Paşa, mülkleri karşılığı “maaşlı yer değişimine” razı oldu. Ancak Kozanoğlu Yusuf Osmanlıya teslim olmadı. İsyan etti. Çatışma sonrası öldürüldü.
Fırka-i Islahiye 1865 yılı içerisinde toplumsal reformu gerçekleştirmede önemli başarılar kazandı. Çukurova’da çok sayıda kasaba ve köy kuruldu. Köylülere Amerikan pamuk tohumları dağıtıldı. Tarım, ticaret ve eğitimin gelişmesi için önemli yatırımlar gerçekleşti. Adana şehrinin gelişmesini engelleyen toplumsal engeller kaldırıldı. Adana için “Yeni vilayet” düzeni kuruldu. Bu arada Tanzimat sonrası Batılı usulde Belediye yönetiminin de temelleri atıldı. Yönetimde sivil Belediye başkanının görev yapması benimsendi. Bu bakımdan Adana Vilayetinde Belediye’nin kuruluş tarihi de 1865 yılı gösterilebilir.
Adana Sancağı 1866-68 yıllarında Halep vilayetine bağlı idi. Ama yeni düzenleme sonrası 1868 yılında Adana vilayeti kurulmuş oldu. Merkez Adana Sancağı ile birlikte Cebelibereket (Osmaniye) , Kozan, Tarsus, Silifke Sancakları da Adana vilayetinin parçaları idi.
Adana Belediye Başkanlarının Listesidir
- Osmanlı Döneminde Görev Yapanlar
-Said Efendi: 1868-1870
-Gözlüklü Süleyman Efendi: 1870-1877
-Bezdikyan kirkor Efendi: 1877-1879
-Sinyor Artin: 1879-1881
-Hacı Yunus Ağa: 1881-1882
-Bağdadi Abdülkadir Efendi: 1883-1884
-Ahmet Tevfik Bey: 1884-1886
-Sırkıntılı Hacı MustafaEfendi: 1886-1888
-Ramazanoğlu Kasım Bey: 1890-1891
-Debbağzade Hacı Ali Efendi: 1891-1895
-İbrahim Rasih Efendi: 1895-1899
-Hacı Yunuszade Ali Efendi: 1899-1903
-Ramazanoğlu Suphi Paşa: 1903-1906
-Ramazanoğlu Tevfik Kadri Bey: 1906-1908, 1918-1919
-Murtaza Efendi: 1908-1913
-Süleyman Vahit Efendi: 1913-1915
-Cemal Bey: 1915-1918
-Hafız Mahmut Efendi: 1920-1921
-Şıh Garipzade Kemal: 1921-1922
-Dıblanzade Mehmet Fuat:1922
- Cumhuriyet Dönemi Belediye Başkanları
-Ali Münif Yeğenağa: 1922-1926
-Turhan Cemal Beriker: 1926-1938
-Yusuf Ziya Özbakan: 1938
-Vedat Güçlü: 1938
-Kasım Ener: 1938-1946
-Fazlı Meto: 1946-1947
-Hazım Savcı: 1947-1950
-Daniş Arıkoğlu: 1950
-Numan Güreli: 1950
-Zahit Akdağ: 1951-1954
-Ali Sepici: 1954-1955, 1959-1960,1963-1967
-Ali Bozdoğanoğlu: 1955-1956
-Hilmi İncesulu:1956-1958
-Galip Avşaroğlu: 1958-1959
-Albay Talat Sungur: 27 Mayıs 1960-6 Temmuz 1960
-Gaffur Soylu: 6 Temmuz 1960-7 Ekim 1960
-Mukadder Öztekin: 1960-1963
-Erdoğan Özlüşen: 1967-1973
-Ege Bagatur: 1973-1977
-Selahattin Çolak: 1977-1981
-Kurmay Albay Nuri Korkmaz: 1981
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder