-Batı emperyalizminin tehlikesinin farkına varan Osmanlı Çukurova’ya 1865 yılında Fırka-i Islahiye ordusunu gönderdi.
-Çukurova’da göçebeler toprağa yerleştirildi.Bölgenin yeniden Türkleşmesi sağlandı.
-Batılı ülkeler Osmanlı borçlarını tanhsil için Vital Cuinet’i Adana’ya göndererek araştırma yaptırdı.
Osmanlı'nın Çukurova'daki "vahim durumdan" haberi vardı ama
zamanında tedbirleri alamamanın sıkıntısını çekiyordu. Çünkü İstanbul'daki
Padişahın kendi mülkü saydığı Çukurova'da yaşayan Yörük ve
Türkmenlerin tarihi ızdırabını görebilecek çabaları pek olmamıştı. Ancak
Kırım Harbi esnasında (1853-1856) İngiliz diplomat PİZZANİ'nin
"Çukurova'da düzeni sağlamak için İngiltere'nin yöreye askeri müdahale
yapma
1
' teklifı(7) Osmanlı yönetiminin güçlü ismi Mustafa Reşit Paşa'nın
tepkisine neden oldu. Artık Çukurova'daki bozulan sosyal düzeni yeniden
kurmak için kesin kez bir devlet müdahalesinin olması görüşüne varıldı.
Adana Valiliği ve verinde yapılan ön araştırmalardan BABIALİ'ye ulaşan
belgeler, Osmanlı Devletinin Çukurova'da bozulan düzene müdahalesi ve
yeniden yapılanma için reformların yapılması görüşlerini güçlendirdi.
1864-65 yılları Babıali'nin Çukurova'ya reform ordusu (Fırka-i
islahiye) gönderme hazırlık çalışmaları ile geçti. Hazırlanan müdahale
planının ana hatları şöyle idi:
a- Göçebe Yörük ve Türkmenler, zorla da olsa toprağa
yerleştirilecek. Tarım, ticaret canlandırılacak, vergi alma, asker
alma kaynakları güçlendirilecek,
b- Başta Zeytun Ermenileri olmak üzere Kilikya Ermenileri,
yerleşik Türk asıllı nüfus arasında oto-kontrole alınacak siyasi
amaçlı eylemleri pasifleştirilecek.
Osmanlı'nın alim insanlarından Ahmet Cevdet Paşa'nın
yönetimindeki Fırka-i İslahiye, 1865 yılı İlkbahar aylarında Adana'ya geldi
öncelikle Gavurdağlıları, daha sonra Kozan yöresindeki Türkmen
derebeyleri saf dışı edildi. Devlete karşı olanlar sürgüne gönderildi.
Göçebelerin çadırları yırtıldı. Dağlarda, vadi aralarında yaşayanların damlarına ateş basıldı. Ovaya indirilerek köylere yerleştirildiler. Toprağın
değeri anlaşıldı. Bu uygulamayla "Çukurova, adeta yeniden
TÜRKLEŞTİRİLDİ..." Osmaniye, Kadirli şehirleri yeniden kuruldu. Kozan
ovasında Türk asıllı çok sayıda köy kuruldu. Adana vilayetinin idari durumu
yeniden ele alınarak düzenlendi. İçel "Liva" statüsünde Adana'ya
bağlandı(S).
Cevdet Paşa Devlete sunduğu raporda Adana yöresinde yabancıların
müdahalesinin Önlenmesi için Ermeni sorununda inisiyatifin Devlet'te
olmasını tavsiye ediyordu.
FRANSIZ EMPERYALİZMİNİN "ÇİRKİN YÜZÜ"...
Fransa'nın "Çukurova'yı kontrol veya ele geçirmeyi hedefleyen"
emperyalist çalışmaları 1880'h yıllarda yoğunluk kazandı. Bir yandan
Osmanlı'nın batılı ülkelere biriken borçlarının ödenmesinde karşılaşılan
sıkıntılar diğer yandan 1856 ıslahat fermanından sonra Osmanlı ülkesi
topraklarında yabancılara tapulu arazi satımının kolaylaştırılması, ticaret ve
maden işletmeciliğinde yabancılarla işbirlikçi yerli azınlıklara imtiyazlar
verilmesi devletin "çöküş sürecini" hızlandırdı.
Fransız Genel Borçlar (Düyun-u Umumiye) idaresi 1880'h yıllarda
Vital CUİNET adındaki hem papaz ve hem de doğu bilimci (Orientalist)
Vital CUİNET Anadolu'ya gönderdi. Cuinet Osmanlı'nın malını mülkünü,
bir başka deyimle servetini araştıracak...Arkasından alacaklı burumdaki
Batılı Ülkeler Osmanlı mallarına el koyacaklardı. Cuinet, kendi ekibi ile
birlikte Anadolu'yu dolaştı. Adana'ya da geldi. Adana vilayetinde keçi
kılından, arpa buğdaya Pozantı krom madenlerinden, Çukurova'daki pamuk
ve çeltik üretimine kadar maddi servetleri araştırdılar, Cuinet, eserinde
Adana vilayetin ekonomisi, hakkında bol bol istatistikler yayınladı.
Sis(Kozan) Ermeni kilisesinin yardımlarıyla da Adana vilayetinin nüfus
dağılımlarını esas alarak eserinde yayınladı. Cuinet, gerçekçilik ve bilimsel
ahlakla hiç bağdaşmayan "hilesini Adana vilayeti etnik nüfus sayımlarında
kurnazca kullandı. Adana'nın toplam nüfusunu 403.000, sadece Ermenilerin
nüfusu 97.000, Osmanlı teb’a’sı Türklerin nüfusu ise 93.200 olarak
gösterilmiş:... Müslüman nüfusun toplamı 158.000, Hnstiyanlarl73.0ÖO,
dinleri bilinmeyenler ise 72.000 olarak açıklanmıştır(9).
Oysa ki Osmanlı yönetimi 1860'lı yıllardan itibaren Çukurova'da
nüfus ve tapulama işini ciddiyete alarak yürütüyordu. 1870 ve 80'h yıllar
Adana vilayetinde sağlıklı nüfus sonuçlarının alınmasına da vesile oldu.
Nüfus sayımlarında Osmanlı tebası Hıristiyanlar (Ermeniler, Rumlar vd.)
da görev almışlardı. 1891 tarihli vilayet salnamesinde Müslüman Türklerin
nüfusu 341.000, Ermeniler 45.000 olarak açıklanmıştı(lO).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder